پیمانکاری چیست؟

روش های مختلفی برای اجرای یک پروژه اعم از ساختمانی یا غیر ساختمانی وجود دارد. بطور کلی برای شروع و تکمیل یک پروژه اقتصادی به دو مولفه نیاز است، تامین مالی و اجرا. تامین مالی توسط سرمایه گذاران یا کارفرمایان انجام می شود و اجرای پروژه توسط مجریان یا پیمانکاران و تیم فنی.

بر همین اساس برای ساخت یک پروژه دو حالت پیش می آید. حالت اول این است که سرمایه گذاران توانایی اجرای پروژه را هم داشته باشند که عملاً نیازی به مجری دیگر یا پیمانکار وجود ندارد. اما حالت دوم اینست که سرمایه گذاران یا کارفرمایان به هر دلیلی مثلا عدم توانایی اجرایی یا حتی صرفه اقتصادی، پروژه را به مجریان یا پیمانکاران واگذار کنند. بسیاری از پروژه های دولتی و خصوصی به این روش انجام می شوند.

انواع قراردادهای پیمانکاری

پیمانکاری با توجه به نوع، اندازه و کیفیت پروژه به روش های مختلفی مثل فهرست بهایی،مقطوع ، دستمزدی،مشارکت در ساخت و مدیریت پیمان انجام می شود. همانطور که اشاره شد تفاوت اصلی در روش های مختلف پیمانکاری به نوع ارائه گزارش کار و ارائه صورت حساب و همچنین نحوه تسویه حساب با کارفرما بر می گردد. در زیر شرح داده می شود.

1- قرارداد فهرست بهایی

پیمانکاری در قراردادهای دولتی عموما بر اساس فهرست بها و صورت وضعیت انجام می شود. این دسته از پیمانکاران هزینه هایی برای خرید مصالح و دستمزد و … انجام می دهند و بر اساس آیتم های فهرست بها، از کارفرما پول دریافت میکنند. بنابراین سود این دسته از پیمانکاران از تفاضل مبالغ صورت وضعیت و هزینه های انجام شده به دست می آید فهارس بها معمولا توسط سازمان مدیریت منتشر می شود که در سراسر کشور و توسط سازمان های مختلف پذیرفته شده است ولی ممکن است نهادهای دیگر فهارس بهای اختصاصی نیز داشته باشند.

2- قرارداد مقطوع یا سرجمع

یکی از روش های انعقاد پیمان برای اجرای کارهای ساختمانی و … قرارداد سرجمع ( lump sum) می باشد – در این روش ساختار شکست عملیات اجرایی یک کار مشخص میشود و به تفکیک وزن ذکر شده و بر اساس پیشرفت کار پیمانکار پرداخت به صورت درصدی انجام می شود.

در این نوع قرارداد پیمانکار پس از برآورد پروژه، با کارفرمای پروژه وارد مذاکره شده و با مبلغی مقطوع فارغ از متراژ و مقدار پروژه توافق خواهد کرد که این مبلغ تا پایان کار ثابت بوده و مبلغ پیمان به حساب خواهد آمد.

3- قرارداد دستمزدی

این نوع پیمانکاری، بیشتر توسط پیمانکاران جزء انجام می شود. در واقع پیمانکار یا پیمانکار جزء و کارفرما بر سر دستمزد هر متر اجرای کار به توافق می رسند و در انتهای پروژه، متره انجام شده و دستمزد پیمانکار پرداخت می شود.

4- قرارداد مشارکت در ساخت

مشارکت در ساخت عموما برای ساخت ساختمان انجام می شود. بطوریکه یک یا چند نفر زمین پروژه را تامین میکنند و مجری یا پیمانکار، هزینه ساخت و اجرا را تقبل کرده و تعدادی از واحدها به صاحبین زمین و تعدادی نیز به مجری اختصاص می یابد.

5- قرارداد مدیریت پیمان

یک روش پیمانکاری دیگر، مدیریت پیمان یا پیمان مدیریت است. در این روش پیمانکاری، همانطور که از عنوان آن بر می آید، پیمانکار موظف به مدیریت و اجرای صفر تا صدِ پروژه (اجرای کامل پروژه) می شود و در ازای آن درصدی از کل هزینه های پروژه را بعنوان کارمزد پیمانکاری یا دستمزد دریافت می کند. لازم به ذکر است در این روش هزینه های تامین مصالح و دستمزد را کارفرما یا مالک تامین می کند.